Dünyada 2025 için en büyük risk savaşlar
Dünya Ekonomik Forumunun (DEF) her yıl Davos’ta düzenlenen Yıllık Toplantıları öncesi hazırladığı Global Riskler Raporu yayımlandı.
Rapor, Eylül-Ekim 2024 devrinde dünya çapında 900 risk uzmanı, siyaset yapısı ve kesim başkanlarının katıldığı, uzun ve kısa vadeli global risklerin tahlil edildiği anketin sonuçlarını içeriyor.
Rapor, artan jeopolitik, çevresel, toplumsal ve teknolojik zorlukların istikrar ve gelişimi tehdit ettiği, giderek parçalanan global bir görünüm ortaya koyuyor. Bu yılki araştırma sonuçlarında ekonomik riskler daha az ön plana çıksa da toplumsal ve jeopolitik tansiyonlarla ilişkili olarak tasa kaynağı olmaya devam ediyor.
Araştırmanın iştirakçileri, dünyanın uzun vadedeki görünümüne ait kısa vadeye kıyasla daha karamsar bir tablo çiziyor. İştirakçilerin neredeyse üçte ikisi 2035’e kadar bilhassa çevresel, teknolojik ve toplumsal zorlukların artmasına bağlı olarak daha çalkantılı ve fırtınalı bir global görünüm oluşacağını öngörüyor.
Kısa vadeli risklerde jeopolitik tansiyonlar ve dezenformasyon birinci sırada
Rapora nazaran, iştirakçilerin yüzde 23’ü bu yıl için en büyük riskin devlet temelli silahlı çatışmalar olduğunu düşünürken, en değerli 10 risk sıralamasında ikinci sırada çok hava olayları yer alıyor.
Bunları, jeo-ekonomik çatışma, yanlış bilgilendirme ve dezenformasyon, toplumsal kutuplaşma, ekonomik gerileme, yeryüzü sisteminde kritik değişiklikler, ekonomik fırsat eksikliği yahut işsizlik, insan hakları ve sivil özgürlüklerin erozyona uğraması ve eşitsizlik takip ediyor.
Gelecek iki yıla ait riskler açısından ise yanlış bilgilendirme ve dezenformasyon ikinci defa üst üste birinci sıradaki risk olmayı sürdürüyor. Bu durum, dezenformasyonun ulusal ve milletlerarası bölünmeleri şiddetlendirmek suretiyle toplumsal ahenk ve yönetişime yönelik tehditlerin altını çiziyor.
Aşırı hava olayları, toplumsal kutuplaşma, siber casusluk ve savaş da gelecek iki yıla ait en büyük 10 risk ortasında yer alıyor.
Katılımcıların yarısından fazlası gelecek iki yıl içinde dünyada istikrarsızlık beklerken, bu durum milletlerarası işbirliğindeki parçalanmayı yansıtıyor.
Uzun vadeli görünümde çevresel riskler en büyük tehdit
Gelecek 10 yıla ait uzun vadeli en büyük 10 risk ortasında ise çevresel riskler birinci sırada bulunuyor.
Bunu biyoçeşitlilik kaybı ve ekosistemin çöküşü, yeryüzü sisteminde kritik değişiklikler, doğal kaynakların azalması, yanlış bilgilendirme ve dezenformasyon, yapay zeka teknolojilerinin olumsuz sonuçları, eşitsizlik, toplumsal kutuplaşma, siber kabahatler ve kirlilik takip ediyor.
Rapora nazaran, uzun vadeli projeksiyonlar global işbirliği düzeneklerinin artan bir baskıyla karşı karşıya kaldığını gösteriyor. İştirakçilerin yüzde 64’ü dünyadaki orta ve büyük güçler ortasında rekabetin damgasını vurduğu parçalanmış global sistem öngörürken, çok taraflılık açısından önemli zorlanma yaşanacağını düşünüyor.
Eşitsizlik ve toplumsal kutuplaşma üzere riskler kısa ve uzun vadede öne çıkarken, yasa dışı ekonomik faaliyetler, artan borç yükleri ve stratejik kaynakların muhakkak bölgelerde ağırlaşmasına ait artan tasalar, gelecek yıllarda global ekonomiyi istikrarsızlaştırabilecek kırılganlıklar olarak görülüyor.
Bu kapsamda rapor, ülkelere istikrarsızlığı önlemek, itimadı yine inşa etmek ve herkes için sürdürülebilir ve kapsayıcı bir gelecek sağlamak için diyaloğa öncelik verilmesi, milletlerarası bağların güçlendirilmesi ve işbirliğinin teşvik edilmesi davetinde bulunuyor.
DEF Genel Müdürü Mirek Dusek, raporun sonuçlarına ait değerlendirmesinde, “Artan jeopolitik tansiyonlar, global inancın ziyan görmesi ve iklim krizi, global sistemi daha evvel hiç olmadığı kadar zorluyor. Ülkeler ortasındaki parçalanmaların ve artan risklerin damgasını vurduğu bir dünyada, başkanların bir seçeneği var. O da işbirliğini ve dayanıklılığı teşvik etmek ya da artan istikrarsızlıkla yüzleşmek. Riskler hiç bu kadar yüksek olmamıştı” tabirlerini kullandı.
