Kamu Başdenetçisi Akarca: Bayan ve çocuk haklarının korunmasına katkı sağlıyoruz
KAMU Başdenetçisi Mehmet Akarca, “Kadın ve çocuk haklarından sorumlu denetçilik ünitesinde bu alandaki mevzuat doğrultusunda yönetimlerin uygulamaları şikayet düzeneği kanalıyla takip edilmekte, kıymetlendirmekte, eksiklikler tespit edilerek yürütülen faaliyetlerin TBMM’ye raporlanması suretiyle, bayanın ve çocuğun insan haklarının korunmasına ve geliştirilmesine katkı sağlanmaktadır” dedi.
TBMM Bayana Karşı Şiddet ve Ayrımcılığı Araştırma Komitesi, Kamu Başdenetçisi Mehmet Akarca’yı dinlemek üzere AK Parti İstanbul Milletvekili Hulki Cevizoğlu başkanlığında toplandı. Komite toplantısının açılışında konuşan Cevizoğlu, “Bugünkü toplantı, komitemizin 10’uncu toplantısı oluyor. Bilindiği üzere, kurulumuz bayana yönelik her türlü şiddet ve ayrımcılığın araştırılması ve önlenmesine yönelik çalışmalarını sürdürüyor. Türkiye ve dünya için çok kıymetli bir sorun. Bunu biz kendi açımızdan TBMM Genel Konseyi’nin bize verdiği yetkiye dayanarak araştırmaya, çözümlemeye ve tartışmaya devam ediyoruz. Kamu Başdenetçiliği’nin bugün, burada bize sunum yapacak olması şu açıdan değer taşıyor; hani ‘Şiddetle ne alakası olabilir?’ denebiliyor, Kamu Başdenetçiliği, TBMM’ye bağlı olarak çalışıyor. Yani aslında içimizden bir kurumu dinlemiş olacağız bu sefer, çok kıymetli. Bu kurum değerli bir rol üstleniyor; yürüttüğü faaliyetler nelerdir, kurumun aldığı kararlar ne istikamettedir, bu şiddet ve ayrımcılığın önlenmesi açısından Kamu Başdenetçiliği nasıl bir işlev icra ediyor; tedbirler konusunda bir yetkisi, çalışması var mı?” tabirlerini kullandı.
‘ŞİKAYET SİSTEMİYLE EKSİKLİKLERİ TBMM’YE RAPORLUYORUZ’
Komisyon Başkanı Hulki Cevizoğlu’nun açıklamalarının akabinde kelam alan Kamu Başdenetçisi Mehmet Akarca, sunum yaptı. Akarca, toplumun müreffeh bir düzeye ulaşabilmesi için bayan ve kız çocuklarının topluma tam ve eşit bir biçimde katılması gerektiğini belirtti ve bayana yönelik şiddetin temel insan hakkı ihlali olduğunu söyledi. Akarca, “Kadın ve çocuk haklarından sorumlu denetçilik ünitesinde bu alandaki mevzuat doğrultusunda yönetimlerin uygulamaları şikayet düzeneği kanalıyla takip edilmekte, kıymetlendirmekte, eksiklikler tespit edilerek yürütülen faaliyetlerin TBMM’ye raporlanması suretiyle, bayanın ve çocuğun insan haklarının korunmasına ve geliştirilmesine katkı sağlanmaktadır. Başka kurumlardan farklı olarak, Türkiye’deki kız çocukları dahil tüm çocukların direkt başvurabilecekleri bir yapı oluşturularak Kamu Denetçiliği Kurumu, ‘Çocuk’ web sayfası üzerinden çocuk müracaatlarının alınması sağlanmıştır. Türkiye’de 18 yaş ve altı çocuklarından rastgele bir veli, vasi onayı ve müsaadesi gerekmeden direkt müracaat alan tek kurum Kamu Denetçiliği Kurumudur. Böylelikle Türkiye’deki kız çocukları dahil olmak üzere ve gençlerin müracaatlarını alarak, onların demokratik karar alma düzeneklerine faal birer vatandaş olarak rol almalarını sağlama imkanı ve haklarını birlikte muhafaza gayreti içindeyiz. Bununla birlikte, kurumumuz Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) iş birliği doğrultusunda oluşturulan eğitim modülleriyle çocuklara ve gençlere çocuk haklarına ve Ombudsmanlık Kurumuna ait olarak akran eğitici eğitimi verilmektedir” diye konuştu.
‘BAŞVURU ÜZERİNE HAREKETE GEÇEBİLİYORUZ’
Kız çocuklarına yönelik şiddetin önlenmesi için toplumsal farkındalık çalışmaları yaptıklarını aktaran Akarca, bu kapsamda 24- 25 Ocak tarihlerinde İzmir’de düzenlenen panel serisini örnek gösterdi. Akarca, “Kurum, somut bir olayda müracaat üzerine harekete geçebilmektedir, resen harekete geçme yetkimiz bulunmamaktadır. Kuruma menfaati ihlal edilen gerçek ve hukukî bireyler başvurabilmektedir. Ancak Kamu Denetçiliği Kurumu şikayet konusunun bayan ve çocuk hakları olması halinde menfaat ihlali koşulunu aramaksızın yapılan şikayetleri kabul etmektedir. Buna bizim yönetmeliğimiz müsaade vermektedir. Bu sayede, hassaslık sahibi bireylerin katkılarıyla haksız uygulamalar ve süreçler karşısında sessiz kalan yahut kalmak zorunda bırakılan bayanların ya da kız çocuklarının sesi olabilmektedir. Kamu denetçilerinin iş kısmına ait yönergedeki bayan hakları alanındaki alt alan hususları incelendiğinde müracaatların çoğunlukla bayana yönelik cinsiyet ayrımcılığı ve korunmaya ve bakıma ve yardıma muhtaç bayan alt hususlarından yapıldığı görülmektedir” dedi.
‘KADINLARIN GEREKSİNİMLERİ DOĞRULTUSUNDA DANIŞMANLIK HİZMETLERİ SUNULABİLMEKTEDİR’
Akarca, bayan hakları alanındaki müracaat süreçlerinde adil muhafaza sistemine ait; eksiklik, gecikme, ihmalin olması halinde bayan müracaatlarının Kamu Denetçiliği Kurumu’na yöneltildiğini kelamlarına ekledi. Akarca, şöyle devam etti:
“Tabiri caizse, beşerler çaresiz kalınca her yere müracaatta bulunuyor, savcılıklara bulunuyor, CİMER’e müracaatta bulunuyor, Adalet Bakanlığı’na bulunuyor, Meclis’in Dilekçe Kurulu’na yüzlerce dilekçeyle müracaatta bulunuyor, mahkemelere müracaatta bulunabiliyor. Bu kurumlardan bir tanesi de Kamu Denetçiliği Kurumu’dur. Bu noktada, idari makamlar tarafından müracaatçının içinde bulunduğu can güvenliği risklerine dair somut açıklama, kıymetlendirme ve münasebet ortaya konulup konulmadığı ve ülkemizde önleyici ve esirgeyici önlemlerin alınmasına ait oluşturulan düzeneğin koordine ve iş birliği halinde işletilip işletilmediği istikametlerinde incelemede bulunmaktayız. Öbür taraftan, bayana yönelik her türlü şiddet, töre ve namus cinayetleri, taciz ve istismar alt bahis başlıklarında kurumumuza iletilen hadiseler çoklukla yargı yetkisinin kapsamına girdiğinden ve çoğunlukla da yargı organlarına intikal etmiş olduğundan mevzuat gereği kurumun misyon ve yetki kapsamı dışında kalmaktadır. Bu kapsamdaki müracaatlarda yargı organlarına intikal eden talep istikametinden 6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kanunu’yla ilgili unsurları uyarınca, ‘İncelenemezlik’ kararı verilmekte ise de her müracaat evrakı özelinde bayanların durumu kıymetlendirilerek, gereksinimleri ve talepleri doğrultusunda faydalanabilecekleri kamu hizmetleri konusunda bilgilendirme yapılarak danışmanlık hizmetleri sunulabilmektedir. Bununla, bilhassa bizim denetçilerimiz olsun, uzmanlarımız olsun, bayanlarla teğe bir telefon görüşmesi, bazen de bu görüşmeler yüz yüze gerçekleştirmektedir. Bu vesileyle, kurumda bir toplumsal hizmet uzmanı ve psikolog kadrosu bulunduğunu da belirtmek yerinde olacaktır.”